OLAP ve OLTP Nedir?

OLTP Nedir?

Bir OLTP sistemi, işlem verilerini bir veritabanında yakalar ve tutar. Her işlem, birden çok alan veya sütundan oluşan bireysel veritabanı kayıtlarını içerir. Örnek olarak, bankacılık ve kredi kartı etkinliği ya da perakende kasa taraması verebiliriz.

OLTP veritabanları sıklıkla okunduğu, yazıldığı ve güncellendiği için, OLTP’de hızlı işlem üzerinde durulmaktadır. Bir işlem başarısız olursa, yerleşik sistem mantığı veri bütünlüğünü sağlar.

OLAP Nedir?

OLAP, veri madenciliği, analitik ve iş zekası projeleri için OLTP veritabanlarından ve diğer kaynaklardan toplanan büyük miktardaki geçmiş verilere karmaşık sorgular uygular. OLAP’ta, bu karmaşık sorgulara verilen yanıt süresine vurgu yapılır. Her sorgu, birçok satırdan toplanan bir veya daha fazla veri sütununu içerir. Örnek olarak, yıldan yıla finansal performans veya pazarlama potansiyel müşteri yaratma eğilimleri verebiliriz. OLAP veritabanları ve data warehouseları, analistlere ve karar vericilere, verileri bilgiye dönüştürmek için özel raporlama araçlarını kullanma yeteneği sağlar. OLAP’taki sorgu hatası, müşteriler için işlem gerçekleştirmeyi kesintiye uğratmaz veya geciktirmez, ancak iş zekası içgörülerinin doğruluğunu geciktirebilir veya etkileyebilir.

OLAP Server Mimarileri

Relational OLAP

• Data warehouse ve OLAP ara yazılımını depolamak ve yönetmek için ilişkisel veya genişletilmiş ilişkisel veritabanı yönetim sistemi kullanılmalıdır.
• Veri tabanı yönetim sistemi back-end optimizasyonunu, toplama gezinme mantığının uygulanmasını ve ek araç ve hizmetleri içerir.

Multidimensional OLAP

• Önceden hesaplanmış özetlenmiş verilere hızlı indeksleme,
• Seyrek dizi tabanlı çok boyutlu depolama motoru

Hybrid OLAP

• Örnek olarak Microsoft SQL Server verilebilir.

Özelleştirilmiş SQL Serverlar 

• Star/Snowflake şemalarında SQL sorguları için özelleştirilmiş platformlar.

OLAP ve OLTP Farkları

• OLAP yarı yapılandırılmış ya da hiç yapılandırılmamış verilerle çalışabilirken, OLTP sadece yapılandırılmış veriler ile çalışır.
•  OLAP sistemlerde işlem süresi saatlerce sürebilir. Ancak, OLTP sistemlerde işlem süresi oldukça kısadır.
• OLAP sorunları çözmek ve karar vermeyi desteklemek ve görevleri otomatikleştirme durumları ile ilgilenirken, OLTP günlük işlemleri gerçekleştirmek için kullanılır.

Aşağıdaki tabloda OLTP ve OLAP’nin detaylı karşılaştırması yapılmıştır. Ayrıca bu konunun iyi anlaşılabilmesi için data warehouse kavramının iyi bilinmesi gerekir. Buraya tıklayarak data warehouse konusuna ulaşabilirsiniz.